Hamutuk Homan Knanoik

Manu fuik semo leku-leku rai Laiha lia-futu mak kesi nia hakarak Semo borus nakukun falun nia iis Sasin ain le'ut kore loron manas Husi rai nebe hahoris no habo'ot nia Lamosu anin tarak mak sukit sira lian haksolok Nudar mos dubun foun rai ne'e nian Halai haklalak haksolok kore ta'uk lolos na'in Lamosu lutu hodi sulan klamar Hahu rai loke matan to'o fahe nakukun Laiha ida mai teri netik hodi hadau Hadau hakmatek nudar na'in rasik Futu sai ida halo'ot iha kakutak karik loron ida sai memoria Rai nia manas hatutan fakar iis hamta'uk Lutu nabilan hahu hamrik sukit matan Karik loron mai nia taka neon teri ain le'ut Dehan rai ó nian, ó ran fakar fatin Sá mak sei sai ó nian se labiban hakat lutu ? Fiar katak hakmatek ohin sei hela mehi ba loron mai Sei tolan moruk maske temi ó mak na'in Ta'uk mak na'in halimar de'it iha ninin  Ta'uk mak tasi nia me'er de'it sente ...

Istoria Badak !!! _________________________________ "Ha'u Rain, Ha'u Sei Tane." ********************** Hafoin tinan lubuk ha'u hakat ain husik hela O lolon. Husi rai ida ne'bé ema hotu hatene nakonu ahu ruin, infeita isin ho matak husi ai huun kulu ho nuu no hori uluk tempu Kolonialista, malae sira hanaran : "Villa Salazar" ka bee matan mosu no sulin iha fat-fatin no hatutan iha tempu okupasaun, bapa sira hanaran O : "KOTA BERKARANG" née. Ohin ha'u fila uma. Maske uluk ha'u hadook a'an lao ba rai seluk. Tamba moris mak haruka ha'u tenke husik O, la iha liafuan SAYONARA ka goodbye ne'ebé sai husi ibun antes hakat ain atu husik hela O iha tempu neba, tamba ha'u hatene "O SEI NAFATIN HORIK IHA HA'U FUAN no LORON IKUS HA'U SEI FILA BA O".  Maibe, ohin ha'u fila hikas ba rai ne'ebé ha'u moris fatin. Ohin loron O nia oin muda a'an sai oin seluk los la hanesan ona uluk. Ha'u sei...

Loron la'o halo'ot ba kalan Fera liman hisik kosar Lian halerik falun nonok laran Nafatin hakat ain maske susar Loron la'o la sente kolen Kosar turuk maran iha lolon Tan hakarak tuni ita bikan Ba loron aas bikan naton La sente oras dulas lais Duni mehi hodi hulan naha Karik "O" neon lahoman ho tanis Katak iha ne'e, O ami haluha Laran ne'e moras Se ohin ami liman mamuk La buat furak ami hasa'e ba aas Ho buat laek iha orasaun hato'o hamaluk Bidau, 18.04.17 Djoe Lari Mata

Fatuk ahu-ruin se hirusmatan ho firme Kulu, nuu no hudi hase hakmatek iha laletek Husi kraik, hare, fehuk no talas nahe namatak Iha nia, ami hatutan moris husi otas ba otas Ba Ahu-ruin lolon, ami kesi ami mehi Fatuk ahu-ruin sai ami iis la'o dalan  Sulin ida ho ran hodi hadau moris Hasoru laloran moris be nafatin si'ak Husi nanis kedas ida ho ami knananuk "Mutu-rabu" Hatudu iha moris sai ami lalatak Maibe, husi fuan klean neba, helik mos ami "Mutu-rau" Maske mosu ho lian no oin lamamar O ami rain, ami ran fakar fatin Husi O ami iha no ba O ami sei tane Ami promete,  Ho ami kbi'it rasik sei hamorin O naran Hatudu ba mundu, O la'os ahu-ruin le'et Baucau, 03.06.17 Djoe Lari Mata

Lor-loron ha'u ba halo toos besik bee matan ninin, fila rai, kuda aihoris no hadi'a lutu. Husi matenek naton nebe ha'u iha, ha'u uja arame hodi kesi lutu no halo lutu nebe aas. Iha hanoin, "karik bele dura to'o tempu silu batar dala rua ka tolu mak foin troka hikas no susar ba animal fuik sira atu passa ferias iha laran." Toos nebe iha, animal fuik sira hahu latama arbiru, aihoris mos moris ho buras no matak malirin iha ambiente nebe hakmatek. Sira bidu haklalak bainhira anin hase. Halo ha'u laran sai haksolok, tamba hare ba toos sor-sorin, visinho sira nian, animal ain hat sira halo festa tiha iha laran hodi halo tuir tiha sira nia hakarak, estraga aihoris tomak  nebe ho kosar been sira kuda ona, maibe ha'u nian, lae. Hare ba ha'u nia toos matak tan de'it, nune'e, iha loron ida lekirauk inan ida mai kose-kose ona hodi hasai lian : "bro... ne'e, ha'u ohin hetan uvas baluk husi toos sorin, foti ba karik bele kura o ...

Iha uma ne'e, husi fatin ne'e, ita nia maun boot sira, sira be ita tula fiar iha sira nia kabaas maske lakonhese, sira nudaar to'os nain no to'os atan. Ita be povu ki'ik sira ne'emak hanesan kintal. To'os nain, hare no tau-matan ba to'os atan nia servisu. To'os atan, hare no kuidadu kintal no haburas sasan hotu iha to'os laran hodi hatudu ba ema seluk katak ita lakuran ba buat ida. Hanesan to'os atan, hafoin hetan fiar, tau kazaku ho gravata foun, fuk lakan no hatais sapatu koiru tutun mehik no takaun aas. Hakuak malu selebra susesu hodi fahe alarma ba malu atu hakat ida hanoin ida ba hala'o kna'ar nune'e bele hetan objektivu ka folin ikus nebe furak. Husi kakutak ne'ebe sei mos, seidauk kontamina ho interese, fera ulun, ikus halo lutu ka baibain ema temi ho naran : "LEI" atu  garantia kintal bele seguru. Fofoun buat hotu la'o ho di'ak, hanesan bee nebe sulin tuir valeta foun, la intupidu. Halo lei, has...

Han deit ona etu iha bikan laran Agradese suru prontu ona  Lalika sasuruk ba mai halo resin Tan ohin loron ba nebe merese bikan mamuk hela Bikan nebe doku laos malirin ona Nain sei husu tuir Laos masin be meer kedas tempu han kona Maske neineik nain sei buka tuir Bikan be iha, dehan hisik kosar rasik Sorte hodi sira, ohin ita tebe rai Maske sira ohin sai fuik Rai lulik sei lasimu se rai nain iha rain rasik sai laorai Bidau, 17.04.17 Djoe Lari Mata

Iha uma ida, kakuluk ida nia okos Ita la'o hamutuk tuir dalan ne'e hahu kle'ur no dook ona. Ita hatene ona kurva hira, dalan sanak hira, dalan kaber iha nebe nomos dalan sokata iha oituan nebe molok to'o ba ita destinasaun. Naha tomak ita fahe ba malu no hulan troka malun. Ikus, hanesan o nia liman sorin, o fahe roupa iha o lolon ba ha'u, tan dehan, "ha'u fi'ar iha o kbi'it. O bele hatutan dalan be ha'u hahu ona no la'o hanaruk ha'u ain fatin."  Ha'u lahatane sa'ida mak falun husi liafuan nebe o hasai ona. Karik temperus barak nebe kahur, keta rai subar hela veneno iha laran ? Ne'e so o mak hatene. Ba ha'u, ha'u lahatene. No ba roupa nee merese ba ha'u atu tau, tan ha'u hatene katak dalan nee hanesan aihoris ida, tahan tuan sei monu no troka ho tahan matak. Roupa nee la'os presente maibe dalan ne'e nia sulin mak nune'e ona, no ita hotu tenke hatene katak roupa nee la'os ita nia kusta ...

Iha loron ferias ne'e, loron sesta feira santa, nebe tuir ema fiar kristaun nian katak ohin loron triste nian. Tamba hanoin no selebra hikas loron ema maksalak sira futu lia, hasara, hewai, hamoe no ikus lori besi kusa prega Nai Jesus ba kruz. Iha loron ne'e, ha'u hare no sente buat hotu hakmatek, falun ho sentimentu triste nian, tantu ema, aihoris ka animal sira hotu hakmatek ho ida-idak nia moris. Karik espiritu nee mak sei kuda metin iha "OKNUM" maun alin balun nia kakutak, hodi nafatin dukur wainhira halo sira nia kna'ar. Ho tempu nebe iha, halo ha'u hanoin no hateke hikas ba kotuk. Ba lala'ok nebe ema barak laliga, hare de'it ho matan ikun, maibe ninia tarak sona borus fuan to'o atu kura mos ladi'ak. Tamba lala'ok ne'e mak to'o ikus halo ema rai nain sira sai bainaka iha sira nia uman rasik. To'o ikus, ita atu tuu liman ba malu mos labiban ona ka ema dehan "lahetan boi..." ka "kacian deh luu..."...

Husi liman nee rasik, ho aisu'ak nebe simples tebes. Ha'u fila rai, hamos du'ut, halot fatuk no kuda aihoris wainhira tempu mamuk iha uma kotuk. Ha'u koko kuda aihoris nebe lalais  bele uja, hanesan ruku, du'ut morin, aimanas, aidila, kinor, ailia no fehuk. Ikus sai kintal ida be ho luan nebe naton. Maske kosar sulin no lalin bee husi fatin dook, maibe ha'u bele hare aihoris tomak moris ho haksolok ho tahan nebe matak no bidu haklalak wainhira anin hase. Aihoris tomak nafatin aumenta boot no aas, dolar halo nakonu fatin nebe sei mamuk, pinta ha'u nia kintal tomak ho kor matak. "Ha'u nia kosar monu ba rai, liman ampolas to'o nakfera, no hulan bee husi fatin dook nia resultadu : La saugate." Ha'u hanoin iha laran wainhira matan nee hateke hetan aihoris nebe moris ho buras molok dader-dader hakat ain sai husi uma ba servisu fatin. Maibe Iha dadersan ida, tempu ha'u hader husi toba fatin, sa'ida mak ha'u nia matan hare ...

"Timor... ouhh Timooor... O nia oan sira, O emar sira no O rai etun sira mesak komik tan-tanan de'it. Tan sa ? Tamba atu hatutan de'it matan, nee mos susar tebes. Mosu ona vitima, mak nadodon mosu maske lahusu." Lala'ok nune'e hamaluk ha'u ain wainhira ami hala'o kna'ar halo kontrola  ba fatin privadu nebe ajuda kura ema moras nian. Pintura nee hanesan laran arepende kahur makili, fui hamutuk ba kopu hipokrasia nebe sei lafahe oin hamnasa maske  laran hamrok. Iha ha'u kna'ar, ha'u koko su'ut aan tama sikun hotu, lori matan la'o tun sa'e hodi buka sasan ne'ebe prazu liu ona. Liman lamas ba mai hodi foti sasan nebe laiha autorizasaun. Hamutuk ho oras nia la'o, ha'u biban hetan sasan lubuk ida nebe ho prazu liu ona. Hafoin sasan hotu rai hamutuk, molok prende sasan ne'e, hanesan prosedura ninia lala'ok mak : na'in ba sasan tenke iha oin, here hikas sasan sira ne'e tebes ka lae liu ona prazu. Hod...

Hau ! Los. Ha'u. Ha'u hatene aan ! Katak : "ha'u restu husi buat hotu nia restu nebe lafolin" Ha'u la moe no simu realidade ne'e To'o nebe de'it, iha nebe de'it mos Ha'u nia folin mukit nanis Ha'u mak nune'e ona no nune'e mak ha'u Husi ha'u fatin Wainhira ha'u foti matan hare sorsorin Ba edefisiu bobo'ot be hamrik loko-an Ba dalan protokolu nebe nahe kaber Ha'u moe, "moe ida ha'nusa..." Iha ha'u oin... Hamrik edefisiu bo'ot husi instituisaun konhesidu Nebe lagosta tebes ha'u nia oin Nebe ho ninia tekniku sira ho kursu mesak to'o kalohan Hetan doasaun oioin husi NGO internasional Nebe dehan : "ha'u tenke halakon husi rai ne'e." Iha ha'u sorin... Latan ho luxu, rai ho kulit metan kaber Ema hanaran estrada bo'ot Husi parte saneanentu isin katar se hare fo'er Foer sa'ida de'it Hanoin no hakarak husi ema sira be tau aas...

Husi rai maran, rai uut kahur raihenek, luron ninin, fatin fo'er hamaluk ho lixu koris oioin, ha'u hatudu aan husi laletek, hatudu ba ema hotu katak ha'u iha. Husi furak hotu nebe ha'u hare, lian barulhu nebe sukit ha'u tilun, no hanoin : "karik ha'u bele hakat ain, muda ba fatin seluk, ha'u bele komprende moris ne'e nia furak to'o iha nebe." Maibe, kuitadu tebes kuitadu. Ha'u folin laek. Prontu firmi iha fatin, simu loron manas, rai rahun, anin fo'er husi transportes sira, ema sama no simu ho nonok laiha lian halerik. Dala ruma ha'u hakarak muda an tuir maluk seluk. Nebe moris haksolok, hamnasa haklalak, buras matak husi sira nia moris fatin. Maibe realidade moris hanorin mai ha'u katak : "Laiha moris, iha moris ne'e nebe fasil. Haksolok la'os de'it hatudu husi matan sidi kona, maibe oinsa aruma naha nebe simu tuir destinu ida-idak nian ho dalan nebe lahanesan." Ha'u tenke forsa, hakbi'it ...

Hafoin sai servisu iha lokraik, iha loron kinta, laran ne'e sente haksolok nebe sai funan-funan. Tamba aban feriadu, dehan "hari tenang" atu prepara ba eleisaun presidensial periode 2017/2022. Ha'u iha tempu loron lima, katak, hahu husi loron sesta to'o loron eleisaun, aumenta tan pontu toleransi loron ida. Iha parte seluk, uma nebe ha'u hela durante nee mos, nia nain sobu ona atu hari foun fali, ha'u tenke ba hela iha kos. Nune'e, ho feriadu nee, ha'u iha tempu naton atu realiza no halo ha'u nia uma rasik nebe tinan barak ona sai nafatin mehi ba ha'u maske simples. Ha'u hanesan ema foho, lamosu iha hanoin atu buka bis ka trek, hanesan mos maluk seluk nebe fadigadu halai tun sa'e buka transporte hodi fila ba sira nia distritu, suku ka aldeia. Maibe, ho laran haksolok, liman sanak badinas buti butaun telefone hodi fohatene ba maun alin sira iha foho atu tun mai katak ha'u iha ona tempu no osan oituan. "Imi tun mai tulun h...

Hei...! O be kabun tasak gravata metan Tur haneruk hela privilegio Falun an ho lei be O rasik halo Hodi... Kamat ba mai, selok tun sa'e Tamba hetan fiar husi ema barak Maske O lahatene ema barak ne'e se Maske ema barak hatene O ne'e se Hader ba hodi loke neon ! Hei...! O be kabun tasak vidru metan O nia lian iha nebe ? Foti O atu sai manu aman ba ema la'o rai ? Hah !?!? Hare ba... Ohin ! Maske iha O matan okos O maluk ema nafatin dudu ses Sai la'o rai iha rain rasik Nusa O nafatin dukur ? Hei...! O be kabun tasak laran metan Nusa O lais tebes nakfilak an ? Sai gugulai, delek, neon maten ? Sai haluha saida mak uluk O haklalak ? Di'ak... Halimar didi'iak ba ho promesa iha promesa leten Kamat, sulan tuir gostu Tan O iha kbi'it, O bele duni Ha'u hateke hetan maske kbi'it laek Karik sira lori maten hodi O atu sobak to'o haluha an Husik ba, rai nain matebian mak sei tetu Dili, 30.03.17 Djoe Lari Mata

Fofoun kuda aihoris Matenek hotu tau ba kotuk Sa tan izasah marka "S" to'o rebo-rebo So ain-tanan aten brani laran mos Sai na'in maske lakon moris Hasoru loron manas anin fuik Loron manas nafatin naruk Anin fuik sobu la hamaus So ain-tanan kakutak laek firmi metin Falun ho fiar an lasura kolen Neon metin satan aihoris nafatin moris Ohin... Aihoris fuan tebar, hotu sai na'in Haklalak iha tempu badak to'o haluha "ha'u se ?" Hadau kadoras moris "izasah sai NUMERO UNO !" Ain-tanan kisu hamutuk nudar veneno La'os ona autor maibe nudar la'o rai Sai folin laek maske siramos na'in Dili, 25.03.17  Djoe Lari Mata

Kalan... O hanesan uma oan ida Ho kuartu fahe ba-mai Hodi halo'ot buat hotu Falun lala'ok hotu ba loron ida nian Iha koris moris nebe ha'u jala hetan Kalan... O hatene ? Wainhira loro-matan mosu Ha'u hakat ain hasoru loron Di'ak ka at, hamnasa ka muron Domin ka laran moras, lakon ka manan Hamnasa ka halerik, isin kaman ka kolen Ka buat hotu ha'u simu loron ohin Ha'u kesi iha O lolon Kalan... Ikus, wainhira nakaras ha'u hakat fila Husi O, ba O no iha O Ho hakmatek halo'ot iha O hakoak fatin Sasin iha mehi nakukun laran Hamrik hikas loron aban La'o hasoru loron foun ho iss foun Bidau, 26.03.17 Djoe Lari Mata

Ohin... La riku la ki'ak, La bo'ot la ki'ik Nudar nehek hobur fatin votasaun Haluha loron siak kosar sulin Fo idak nia lian, nia direitu Ba iska nebe mesak tuku kona Ba manu-aman be dasi todan ba Husi fuan nia hakmatek Hein ho laran tomak Hein falun esperansa Ba mehi be manu-aman sidi kona Bele hare ho matan La'os sai mehi iha mehi leten Ho fiar tomak votantes kuda Ba ita tomak nia bikan sente hanesan Ba ita loron aban latane liman Ba ita loron mai falun manta dame laran Atu ita hakat, la sai tarak ba gerasaun foun Maibe grasa, maske naton Bemvindo... Kle'ur ona ami saudades Kle'ur wee maran maske ikan haksolok Bemvindo... Ita tomak nian manu-aman Ita hotu nian matan tilun ibun no kulit Hases kulit ho kor Tane O maluk nudar lisan ida Lisan nudar Timor nian Lisan ala-beila husi RAI LAFAHEK Bidau, 20.03.17 Djoe Lari Mata

O dehan : "Aihun ne'e ha'u hatene!" Husi nia hun to'o abut Husi tahan funan to'o fuan Ha'u hatene hotu Ha'u hatan : "Los, ai ne'e kuda, O iha." Nia moris hasoru loro manas Nia mout iha bee lihun O hatene Ha'u husu : "Iha nebe O, wainhira... Udan mota bo'ot Loron manas loron naruk Namlaek monu no mosu dikin foun O iha planeta Pluto ? Ka O iha nebe ? Ita nia moe subar iha nebe ? Hah !?!?!?" Bidau, 15.03.17 Djoe Lari Mata

Liu fulan ualu resin Liu dalan tarak loron manas Ho oin midar hakat hamaluk Lamosu lian halerik husi O ibun Turuk ba fuan nahe O kolen hotu Troka mode hatais Hakat ain ho kuidadu Ho aten bo'ot la'o iha luron Hulan O naha tomak ho pasensia Tan O domin be sulin lakotu Ikus, O hakilar hafera kalohan Lori mate sosa moris Ho hamnasa midar O hakoak Ho lian hamaus O hase, "Ha'u oan, ha'u iha ba O." NB : "Parabens loron inan nian ba mundu tomak. Ba sira nebe ohin loron, inan dok, hewai ka iha mundu seluk ona, agradese ba, perdua ba, harohan ba nia atu nia iha kbi'it nafatin. Tamba, ho ninia sakrifisiu mak ohin loron ita iha oportunidade hatene mundu." Bidau, 08.03.17 Djoe Lari Mata

Aihun ida foin kuda, neneik nia hun sei namlaek, tahan sai kinur no ikus monu ba rai nudar buat laek ida. Nia iha tempu difisil laran. Tamba hasoru ambiente foun, rai foun. Maibe ho oras nia dulas, ho wee nebe habokon nia isin no hamamar rai, fatin nia hamrik ba. Neneik nia sei rekopera an, hakbi'it an. Habelar nia abut, halo matak nia lolon no ikus hamosu dikin foun hodi halo nia sai aihun lolos. Nune'e mos ba ita ema, tantu hala'o moris ka buka ita nia identidade. Buat hotu liu husi peosesu. Sidi, monu, lakon esperansa, to'o lafiar an. Maibe ikus, ho esperensia nebe iha, hanorin ita atu iha dalan ba ain fatin hodi hakat ba oin. Tamba ne'e, laiha dalan ba ita atu nafatin halerik ba ita an, tamba sa ha'u sei nune'e eh tamba sa ha'u hanesan neba. Maibe agradese, tamba sa'ida ha'u sei iha no ha'u nia knar ba ema seluk to'o nebe. Hein katak ita tomak sei apresia moris nebe ita hetan ona maske la naroman hanesan sira seluk. Bidau, 07....

Ha'u... O aman Obriga an sa'e foho tun foho Hakat rai ida ba rai seluk Loron ba kalan la'o haluha kolen Kosar fakar liman fera sai maluk Soe hela inan aman knua moris fatin Tan de'it o, o ha'u murak rai La'o habai loron manas Lolon fase ho udan turuk Ho pasensia sela naha iha ha'u kabaas La'o iha esperansa bo'ot Husi taka oin ho karau kulit Fiar katak sei mosu anin fresku Hodi sulin netik ba bikan laran atu hatutan ita moris Ne'emos tan de'it o, o ha'u murak rai Tuba rai metin foti oin maske futu kabun Oin hamnasa hases lian halerik Sai aihun no lilin ba o maske dala barak ha'u monu Husi ha'u fuan, ho lian laek hakarak o bikan lamamuk Ha'u promete, wainhira ha'u sei iha... Ha'u lakohi halerik pinta iha o oin Ha'u hatene... Dala barak ha'u hirus, ha'u si'ak Lahamnasa hamaluk, laistima o Maibe husi nonok, ha'u hakarak hanorin o Hanorin o aten bo'ot, hatene an no atu i...

Iha mundu, ema hotu hakarak sai bo'ot. Se mak dehan fali nia lakohi sai bo'ot ?  Tfuuuiikkk.... Ha'u lafiar ! Realidade hatudu ona, katak krize mosu, la seluk la le'et tan de'it iha balun hadau malu hakarak sai bo'ot. Uuppsss...! Ha'u sei la koalia dok liu ba neba, maibe hanesan exemplu de'it. Iha biban ne'e, ha'u hakarak hato'o de'it konaba lala'ok ne'e, lala'ok hakarak sai bo'ot nebe ladok husi ha'u nia sorsorin. Hanesan ema hotu nia hanoin, sira hakarak tantu sai presidente, ministru, vice ministru, diretores, sefi departamantu, sefi unidade eh bele mos sai sefi konstruksaun ka mandor. Nune'e mos ha'u. Ho fiar an koalia tamba : matenek ha'u iha, se kompara ho seluk iha uma nebe ha'u hela ba ne'e nia kakuluk okos, karik ami tolu ka hat de'it mak matenek liu, tuir sertifikadu hatudu. Ho peritu nebe ha'u iha, seluk hahu kuda liras ba ha'u lolon, ba ha'u kabaas. Ho ambisaun n...

Hei, oan... Mai ita tebe bola Haksolok netik ita laran Hodi sai istoria ba oan beioan Katak, uluk ita iha kampu bo'ot Tan aban, Karik sai la'orai iha rain rasik Hei, oan... Ha'u baliza o mak tebe Keta tebe maka'as Tebe ho kakutak Nune'e hatama golu ho furak Tan aban, Karik ema matenek de'it mak sai di'ak Hei, oan... Tebe bola tenke kosar Ho ain rasik duni bola Hodi halo o sai forsa Keta manha Di'ak la hetan iha mehi laran Tan aban, So o nia kosar ben mak salva o Bidau, 05.03.17 Djoe Lari Mata

Dader nebe kmanek, loron matan piska matan naton, kalohan falun lamahar, anin huu hamaus, kili matan atu latan hikas ba kama leten hafoin hader. Lahanesan loron baibain, husi fatin ne'e, iha fatin ne'e, fatin nebe foin sama ain oras hat nulu resin ualu ba ne'e, fatin kos. Sai husi kuartu, sente buat hotu foun. Ha'u koko hakat sai, hamrik iha uma ne'e nia kotuk nebe saimos hanesan varanda.  Ha'u hahu lori matan badiu tun sa'e husi sorsorin. Maibe fila-fila matan sidi kona ha'u nia kintal ki'ik, nebe horseik mak halo, nebe halo liman laran ampolas hotu tan ha'u kria kintal ne'e. Iha ha'u laran mosu hanoin, "maske o ki'ik, maibe   ha'u foin mak hahu no o nia folin bo'ot tebes. Bele haksolok ha'u laran. La'os buat bo'ot hotu hahu husi ki'ik ? Los ka lae ?" Ha'u husu ba an. Ho matan malahuk kahur laran triste, hare ba aihoris nebe foin kuda. Ba aidila oan hun tolu, nebe hahu hamrik ho kbi'...

Hanesan baibain, Ameta ba servisu dadersan, meudia han iha warung no to'o lorokraik mak fila uma. Lala'ok ne'e hanesan ona ponteiru reloziu nebe nia  dulas fila-fila liu husi numeru nebe hanesan ba minutu ida. So sabdu ho domingu mak la mosu nune'e tan loron ferias. Laiha naksalak ruma mak hare hetan iha ninia uma kain. Husi ninia uma laran mos la'o hanesan anin huu hakmatek no buat hotu furak iha sira nia le'et. Nia fen no oan mos hala'o rutinitas hanesan baibain. Deder perpara matabisu, tuku walu lori oan feto Anata ba eskola, tuku sanulu resin rua ba foti Anata iha eskola. No hala'o servisu uma nian hanesan : fase bikan kanuru fo'er, dasa rai, te'in no fase ropa foer sira. Iha loron ida, wainhira ferik oan atu fase faru fo'er, nia hare noda mean ida belit iha faru nia liman karuk. Nia foti besik atu hare, teki-teki nia inus horon kona mina morin ne'ebe la'os baibain Ameta uja. "Aehhh... morin ne'e ha'u nunka horon...

Husi ha'u nia mehi iha kalan ida, iha mehi neba ha'u nia matan hare buat hotu sai mos, maske iha kalan nakukun. Husi kalan nebe fitun subar an husi nia fatin, fulan lamosu, lalehan falun kalohan metan, buat hotu hakmatek no nonok iha fatin. Anin tur metin, fatuk labook an no aihun sira hotu maten iha fatin. Iha neba, iha aihun bo'ot ida nia okos, maun alin nain rua tur haksesuk malun hela hodi troka malu hatudu liman ba malu.  Iha ha'u nia laran, mosu hanoin nebe kili ha'u kakutak, "sira kala koalia sa'ida los eihh...?" Ha'u lahatene. Maibe hare husi sira nia jeitu, se ha'u koko atu sik, karik sira koalia konaba funu nian. Tan husi matan hare, sira hatais roupa kamfolada/loreng nebe mesak kuak ba mai hanesan kona kilat musan ka kona garnada rahun, isin nakonu ho kanek no ran matak sei sulin hela habokon sira lolon. Derepenti ida hamrik, lamas ai pedasuk nebe naruk laliu aisar, liman sorin hakuak no liman seluk kumu metin hodi tuku ba lal...

Uluk. Ha'u hatudu liman lolos manu aman Tama fatuk kuak ai ku'ak hatudu dalan Ha'u kanta nafurin halo lalar hobur Mosu ba kakuluk, Liman fatin lolos ema babeur Ha'u halo maske dolar Liman sanak fo'er lolos lalar Imi hananu dehan ha'u dukur Kamat ba mai sai na'an bokur Los. Nanal laiha ruin Seluk koalia seluk hatudu iha oin Maibe haklalak ema ida lato'o Hanesan nehan molik ru'un matak koto Caicoli, 27.02.17 Djoe Lari Mata

Wainhira ha'u sei hamrik iha liur, hateke ba uma andar ida. Ha'u hare ema barak nebe gasta tempu barak, maibe hatudu latuir sa'ida mak uluk sira hananu, sira haklalak. Pelu menus to'o netik klaran, maibe buat sira ne'e lamosu, sira lahatudu. Iha ha'u laran, tantu atu falun ho laran moras ka lae, ha'u fiar an koalia ba an no ba ema seluk, "ha'u bele halo liu sira, ho fasil to'o uma neba nia kakuluk, la to'o oras, se lae minutu nia laran de'it mos bele." "Ahhh... garganta de'it." Anin fuik hase. Ha'u hatan, "Ha'u bele hatudu se o lafiar." Basa hirus matan ha'u koalia naha laiha, buat hotu fasil, hananu tuir ha'u nia gostu no hanoin tan sente an MATENEK liu sira. Ho tempu nia sulin, ha'u mos hetan fiar husi maluk hotu atu realiza hanoin sira ne'e, foufoun, sei ho espiritu '75 ha'u nafatin dehan ba an, "ahhh... fasil. Ha'u sei loke sira nia matan katak ha'u bele d...

Iha loron ida, loron lamanas udan mos latau, ha'u hola fatin iha dadalia entre kna'ar nain husi dirasaun ida ho nai ulun nebe bo'ot tuir eskada hierarkia. Iha neba, mosu ho kakutak mesak nabilan, kada cefe departamento hato'o ninia planu aktividades, orsamentu, atinzimentu no kahur ho kalohan nakukun preokupasaun nebe babain falun hela sira nia hakat wainhira hala'o sira nia kna'ar. Ida-idak hato'o ninia hanoin hanesan politika nain nebe halo orasaun iha palku leten, la sidi no mesak furak. Hafoin cefe tomak fakar sai sira nia hanoin, ema bo'ot hatan hodi fo dalan klaran ba naksalak nebe cefe sira hasoru. Mosu mos tempu ba funsionario ki'ik sira hodi lekar sai sira nia kalohan metan nebe falun sira nia kakutak durante ne'e. Husi ha'u nia sorin kwanan, belun ida hamrik ho oin nebe baruk atu hamnasa, nia hi'it liman sanak molok hasa'e lian, "Ha'u hori uluk kedas to'o agora, nafatin level tolu, tekniku administrativu, m...

Husi imi nia fatin, sempre dehan servisu barak, tempu oituan tebes atu hasoru ami, sa tan ami be beik no ki'ik  tebtebes ne'e. Imi dehan, dehan halo ida ne'e ida neba. Buat hotu imi halo, ki'ik bo'ot so imi mak halo, husi rai laran rai liur imi de'it mak bele halo, hodi halo imi sai ema nebe "EXTRA OCUPADO" to'o tempu atu dada iis de'it mos susar tebtebes ba imi nia an. Kuitadu... Husi ha'u nia fatin mos ha'u hare, tuir ha'u mesak nia matan, tebes, imi servisu maka'as duni. Ha'u apresia tebes imi nia badinas ne'e no la nega hodi hi'it liman fuan bo'ot rua ba imi. Tama tarde ho razaun nain de'it mak hatene. Partisipa inkontru ho ema bo'ot, ema ki'ik to'o inkotru mesak iha imi ida-idak nia sala laran tan hetan hakilar husi ida be bo'ot liu imi. Tuir workshop iha rai laran, rai liur no fuan sei funan-funan hela hodi hein nafatin konvite karik husi planeta seluk. Ne'e so imi de'it mak be...

Loron barak liu ona to'o ohin Lapara O hananu haksolok  Iha fatin ne'e wainhira ha'u sama ain Hamaus tilun nebe sidi kona O sente moris ne'e kma'an Nudar O isin be semo iha kalohan Lakon no mosu tuir fatin O hakarak Loron la'o taka ho kalan nakukun Mehi at hobur tuituir O ain fatin Hasoru moris nebe hadau O nia liberdade Mundu be O iha hahu muda an Ai sanak lasai ona fatin haklalak Box redi sai O sulan an ho hahan nebe O rasik lahakarak La la'o tan ona ba nebe tuir hanoin O matenek maibe ema matenek liu O kbi'it lato'o, O ameasadu Kuitadu tebes O nia lala'ok moris  Husi O moris livre nebe la livre ona O nia liberdade ema nafatin kasa Ohin, liberdade sai karun ba O nia gerasaun Se nafatin liman sanak buras  Ba oin... O nia naran sei hela deit iha istoria Loron ohin nudar nakukun ba O Haketak an ho familia ba tempu la klaru O hakat ona moris tuir ema hakarak Karik to'o hakotu iis Liberdade ba O hakotu ohin Laiha t...

Sebelum meninggalkan tempat kerja, sore kemarin, aku sudah menghubunggi teknisi listrik untuk memperbaiki gardu listrik yang mengalami ganguan dan sekaligus menjalankan tugas dari atasan. Setelah melewati malam yang panjan, di pagi yang sunyi ini, aku melangkah dengan pasti, meningalkan rumah untuk mengawali karyaku, bekerja. Melaju dengan waktu, Aku bergegas meninggalkan hiruk-pikuk padatnya arus jalan yang membosankan. Suatu pemandangan yang lajim, yang memang di saat semua insan berangkat mengais rejekinya. Dengan kelihaianku membaca setiap titik kemacetan, sangatlah membatu agar bisa menghemat waktu. Tibalah aku di tenpat kerja dengan selamat. Hatiku riang dan penuh percaya diri. Namun, dari semangat yang kumiliki, kini seakan terbendung dangan suasana yang terlahap oleh keheningan. Mataku bergegas, menyapu sekelilingku dengan seksama. Kulihat lampu padam, pc komputer keasyikan mendengkur, ups/power control lagi melupakan tanggung jawab yang semestinya. Terlebih atasanku yang ...

"Ita nia prosesu clearence husi importadora XYZ to'o iha nebe ona." Chefe husu. Hanesan ran sa'e to'o babota, ran baruk ona atu sulin wainhira rona lian husu ne'e. Ha'u dada iis naruk, huu sai hikas hodi lakiung lakaung, nonok ba lian rihun iha ha'u nia fatin. Iha fatin ne'e ha'u halo kna'ar liu tinan barak hodi buka osan sustenta uma laran. Fatin ne'e hanesan ha'u nia to'os ho natar no komputador mak sai hanesan makina sentral atu hala'o servisu. Nia sai ona hanesan : "Fatin halot arkivu..." "Fatin sulan dokumentus hotu, tantu konseitu, formatu, lista, to'o dokumentus hotu konaba ha'u nia aktividades hotu." Dokumentus sira ne'e bele asesu ka funsiona so depende de'it ba buat ida. So nia mak iha kbi'it hodi dudu komputador halo nia kna'ar, fo hanoin ba komputador atu loke dokumentus nebe ha'u hakarak no obriga printer produs dokumentus. Maibe to'o ohin, karik liu ona...

Ba ita be iha, Iha tempu udan tau anin malirin Fulan nakukun fitun la'o lakon Ita sei bele hases udan fakar Ho anin be tuu kulit borus isin Hela fatin di'ak la sente menus Ita sei bele, Lamas tua namas Halo ulun manas Se dukur hata'is faru manas Falun an toba iha ac manas Hader to'o loron manas Sente hakmatek be la espresa ho liafuan Karik, Ita hanoin kona maluk sira be laiha Iha neba, husi ita sor-sorin Ho sa'ida mak sira iha Tan kakuluk ku'ak Halo didin ku'ak Bee sai nalihun halo sanan ku'ak Tur kabun hamlaha ho faru ku'ak Hader de'it kalan tomak to'o matan ku'ak Saudades loron aban ba loromatan haku'ak So na'in mesak sente no hulan Ne'eduni, Sai ema se bele iha matan hat Rua iha oin rua iha kotuk Rua hateke ba oin rua hanoin mos ba kotuk Rua hare bikan laran rua hanoin mos bikan mamuk Han sorin rai sorin Uja sorin halot sorin Hodi hakat ba oin labasa reintos Bidau, 14.02.17 Djoe Lari Mata

Husi tasi nebe lulun nia ikun nunka hotu, beibeik ba nafatin laloran fahe nafurin ba raihenek hodi hasai lian hase, fanun kriatura tomak nia tilun hakoak ho dame laran. Iha as leten neba, kakuluk ho kalohan azul nia mahon. Fahe hakmatek nebe sei lamosu hikas iha loron aban. Furak tebes lokraik kmanek ne'e. Husi hakmatek hotu nebe oferese, Iha tasi ninin. Kriatura nurak sira, ida-idak ho nia par, tur hamutuk hodi haklaken domin klosan nian, nebe Na'i haruka nudar profeta Noe simu. No Sasin lia ba malu husi anin maus nia ibun, hodi hatutan sulin ba fuan husi fuan sorin. Haksolok hamnasa hatudu domin ba malu, ho hateke ida, hamutuk homan futuru. Na'i nia dame hakmatek sira le'et. Nune'e, fo kbi'it ba sira, haburas fini domin nebe nakalin daudaun, hafoun espiritu valentine tempu ba tempu. Atu nafatin sai futun ida, hamutuk to'o namlaek no mout hamutuk iha rai ne'e husar. Lecidere, 14.02.17 Djoe Lari Mata

Iha fatin be nonok, ha'u tur mesak hamaluk sigaru no kafe sikra nanotak. Ho ambiente nebe hakmatek, halo hanoin sai semo ba mai ho dalan nebe la klaru iha kakutak, no iha nonok hanesan tolan ha'u isin lolon no klamar tuir anin nebe ohin loron huu buras husi ha'u sor-sorin, anin VALENTINE, liu husi gostu kafe nia turuk ida rua nebe sulin habokon tuir kakorok hodi nalihun hakmatek iha fuan no dada ha'u nia lalatak fila ba tinan sanulu resin walu liu ba kotuk. Husi gostu nebe ha'u sente, hanesanmos solok ki'ik iha loron manas nebe ha'u hetan. Nune'e, hanoin ne'e dudu ha'u atu luku tama ba memoria hotu nebe kesi ona iha kakutak husi tempu naruk liu ba no sulin nafatin to'o ohin loron, liu-liu konaba lalaok domin nian. Laliu kle'ur de'it, hanoin ne'e sai barulho, nia sanak hahu kamat tun sa'e, lekar ba mai pagina tuan ho foun nebe hada hamutuk iha kakutak. Teki-teki nia para, la bok an, hamrik firmi lolos statua no obriga mata...