"Oinsa se wainhira MATAN ho HAHALOK koalia ?"

Hafoin ha'u haris hotu hau hakat ba kuartu laran lamas faru tuan no kalsa mos tuan ida (mos no la kuak ba mai sa tan noda). Tamba ha'u nunka toman uja mina morin, mina fuk no hatais nebe sivilizadu (cuek) ha'u ba kedas Atoi nia uma. Atoi nee hau nia primu, ha'u nia apa nia alin nia oan. Ha'u bolu nia no ami tula malu ba kedas festa kazamentu primu Amanu ninian. Amanu ne'emos laos ema seluk, nia Ama nia bin nia oan. "Toi... Prontu ona entaun mai ita ba na ga ?!?!" No ha'u fo karta konvite ba hodi kaer, ha'u hamoris motor no ami ba kedas festa. Ami ba liman tanan, la lori presente. Nune'e, wainhira iha dalan klaran Atoi husu ona mai ha'u. "Maun. Be maun tau deit hanesan née ga ? Pois ita la lori buat ida ka ?" "Ne'ebe.....?!?!?!?" "Ah ! Pelumenus hatais netik roupa tisu, tau sapatu koiru no ita lori netik kado ida ga. Namdigas primu nia festa tiha mak ita ba mamuk los née, nee tian sira orsida koalia saida ba ita ?" Ha'u para tiha motor no hatan ba nia. "Ne'ebe O moe ka ? Be loron hira liuba ita ba halo ona tenda, dada lona, liga ahi too horseik ita ba tula kadera. Nee la to'o ka ? Heh !!! Ita nee uma nain. Be atu loritan kado saida ?!?! Tia siramos la ejiji atu lori buat ruma, importante mak ita nia prezensa." "Eihhh....., entaun los ona. Ha'u mak naran dehan deit sa. Entaun ita ba na ga." "Ok." Ha'u hatan tiha, tebe moris motor no ami mos ba ona festa. Pas to'o iha festa, ha'u hanesan hori kalan mehi a'at, nune'e hafoin ami fo komprimenta, Tia Maria fase kedas ha'u nia kakutak. Tia Maria née apa nia feton, zela ida, seidauk hola mane, siakten, ibun bo'ot, gosta hase no la gosta tebes hare nia familia ruma hatais roupa nebe la sivilizadu wainhira asisti seremonia ruma. Nia hakarak hare nia familia hotu mosu ho perfeitu nune'e mos ha'u nia aman. Buat hotu hare no sura husi liur deit. "O mai tuir hau !!!" Ho matan lakan, hakilar no rasta hau nia liman, nia dada ha'u ba kotuk. Nia dada ha'u nia liman sorin no ha'u hanesan manu moras hakat tuir nia ain fatin. Imi hatene ba nebe ? Nia dada ha'u ba dapur, iha tenda née nia kotuk. Hafoin Nia tonka tiha liman sorin iha kanotak no liman sorin hanesan dirigente musika, nia hiit liman tun sae tuir nia ton a'as no badak hodi nafatin fo moral ha'u. Nia koalia lia fuan manas nebe halo ha'u fuan sai nakali maka'as. Nia koalia : "O halo moe familia deit ! Ne'e laos pameran be O mai tau ropa hanesan ema atu ba merkadu née. Oinsa ema sei dehan ita ? Dehan familia bo'ot, edukadu, sivilizadu maibe sira nia oan deit sira edukamos la bele. Tfuikkk.... O moe ka lae, hummm !?!? Podia O mak fo izemplu diak ba O nia alin sira lae... O mak iha ulun halo fali hanesan ema beikten née. Los ona ! O atu ba nebe sa ba tiaba, ha'u lakohi haretan O nia oin ne iha nee. Halo moe inan aman deit. Aban mak ha'u ba fo hatene O nia aman." Ha'u la kiung la kaung tan. Ha'u nonok de'it iha lian rihun. Ho lia fuan manas nebe ha'u simu, halo ha'u fuan sai nakali maka'as. Nune'e, ha'u lao hakruk deit hanesan ema tara hela fos 50Kg iha kakorok tamba nee ha'u la biban atu foti ulun wainhira ha'u hakat liu nia oin no hakotu atu diak liu fila de'it ba ona. No Ha'u mos fila kedas ba uma. Hafoin to'o iha uma no foin mak ha'u atu kore sapatu talin... eehhh ha'u rona telfone mos lian. Krinnngg Krinnngg Krinnngg. Ha'u hanoin karik doben mak telfone tamba ne'emos malam minggu. Ha'u lamas bolsu laran ho haksolok, ha'u hare... afinal Manukai (naran uma nian) mak telfone. Ha'u fiar katak nia sei lahaluha ha'u tamba hahu husi klase 0, halo hotu SD, SMP, SMA, Universidade to'o antes nia hola feto mos ami rua mak hamutuk hela deit. Hanesan liman ida ain ida, iha nebe Amanu iha neba mos ha'u iha. Ha'u buti butaun matak no ha'u hatan. "Hallou...." "Forrr...gettt....., be O la mai ga ? Ga O moras saida mak O laiha festa laran née ?" "Ooohhhh..., O hatene ga lae, ohin pas atu ba dapur atu hase ferik sira iha neba. Ha'u ohin sama tiha taho iha dapur sorin be Tia sira fase bikan fatin ba nee, sapatu foer hotu nebe ha'u mai troka hela sapatu saaa..." Ha'u halo finji bosok no taka falta nune'e hodi niamos la deskonfia katak ohin tan Tia Ria (naran istima) nia hahalok nee mak hau mai uma sedu née. "Ne'ebe O fila mai ka lae ?" "Ahhh !!! Ba ga. Nusa mak la ba ?!?! "Eehhh... O konvida hotu Rita ka lae ? Par nia kontrola netik O ida be matan kutun feto nee ga. Hahhahahhahhaa......, nusa... O konvida ga lae ?" "Eiihhhh.... Mate tesik rai-rai neba ba bolu hotu nia atu halo saida. Ba be atu istraga jogus nee atu halo saidaaa...??? Entaun los ona. Ha'u tesik ba ona." Hafoin hau buti butaun mean, hau mos kesi hikas sapatu talin no ha'u fali deit ba festa. Ha'u to'o iha festa, konvidadus sira mos hamriik hela, Amanu ho nia kaben fohan malu ho kek no fohemu malu ho sanpanha, husi nia sor-sorin hale'u hela ho inan aman kazamentu, inan aman feto foun nian, Tiu ho Tia no maun alin sira nebe protokolu bolu sae ba oin. Sira mos kaer kalis tu'u ba malu, dosi iha liman sorin no fo han ba malu hafoin protokolu haruka noevu noeva halo uluk. Hafoin née, noevu noeva hase konvidadus atu hakat ain ba meja atu han. Hanesan ohin ha'u temi iha leten, horkalan kala ha'u mehi a'at karik, nune'e : foin ha'u hakat ain ba meja ha'u hetan fali ona diabu satanas nia oin, Tia Ria nia oin. Nia dikur lakon mosu iha ulun, nia matan kroat tebes, karik atu tolan matak deit ha'u. Maibe ha'u hanesan lakonhese nia no hakat nafatin ba meja. Hafoin han hotu, ami hi'it sai meja no hatutan ba seremonia dasa-rai. Ha'u hamriik ba dansa tiha dala tolu hat nune, ha'umos fila uma tan tuku hat ona no ha'umos dukur labele ona. Ha'u fila uma. Iha dadersan, hafoin ha'u hader tuku sia, ha'u matabisu no fila kedas ba festa fatin hodi aruma kadera, lona no sasan impresta nian atu fo fila ba nia nain no selu sasan sira nebe aluga. To'o tuku hat lokraik ami halo los hotu ona servisu ne'e no ha'u mos fila ba uma atu deskansa. Hanesan relojiu ne'ebe nunka sedu nunka tarde maibe pas-pas. Tia Maria mos mai uma nu'udar nia hateten ona horikalan iha festa. Nia hasoru ha'u nia aman. Lahatene nia ibun bo'ok a'an ba mai koalia los saida. Maibe Foin mak atu latan a'an ba kama leten, rona apa mos bolu ha'u. Apa nia oin nakfilak tiha hanesan liaun nebe la han semana tolu ona, ho matan lakan, matafulun hamriik hotu no ho liman nakdedar nia hakilar mai hau dehan : "O mai tu'ur iha née !!! Porkaria selvagem nia oan. Se mak hanorin O mak sai tiha nune'e ? Hah !!! O kose ha'u nia oin ba rai deit. Malkriadu !!! Ha'u nia matan ikun hare kois Tia Ria nia oin hanesan rai maran nebe derepente udan boot tau iha leten nune'e nia hatudu oin haksolok ne'ebe labele esplika ho liafuan, nia hateke mai ha'u ho hamnasa mihis tamba ha'u nia aman hirus ha'u. Maibe ha'u mos lakohi lakon no hakarak defende a'an no ha'u fila hatan : "Pai... Ha'u mos bo'ot ona, ha'u baruk halo ha'u hanesan labarik TK ida. Ha'u iha hanoin no iha neon hodi halo no hatudu ida nebe mak diak ka a'at. Maibe ha'u mak hori uluk kedas nune'e ona, ha'u nia hahalok mak lagosta foti a'an, hatudu a'an, ka lohi a'an. Ha'u inzua los ona ho imi nia hakarak ne'ebe mesak a'as née. Imi hanoin ha'u sosa sasan sira née la kotu ka ? Hah !!!" Ha'u fila husu ba sira. "O koalia saida ? Hah !!! O servisu mesak ona be ami lamanda ona O ?!?!? Hah !!! O aban bainrua atu saida ? O lafiar nee mak O hare deit." Apa koalia to'o ibun nakdedar no dada i'is lais tebes hanesan ninia tensaun née tur tiha ona iha babota leten be atu haksoit sal-sala hodi hatun no la aseita ha'u nia argumentu. "Los ona !!! Diak liu ha'u sai husi uma née par imi puas." Ha'u fila kotuk, tama ha'u nia kuartu, hi'it sasan hotu, para taxi no ha'u hanesan tilun diuk la rona tan saida mak sira atu koalia. Ha'u sai kedas husi uma loron neba hodi ba KOS hela do'ok tiha husi sira. Iha loron tuir mai, ha'u hanesan labarik be foin moris nune'e haksolok tebes halao moris hanesan naha ida laiha ha'u nia kbaas leten. To'o teki sira iha uma kakuluk mos hare ha'u PENAS los, sira hatudu oin bilan no iha nonok, sira naba-naba mai hafuhu ha'u karik sira bele nauk reseita ruma husi ha'u tamba deit sira mos uma laran han malu hela deit tan hadau malu susuk ne'ebe hela ida rua iha kuartu tan ha'u rega mate hotu ona ho Baygon. Oras mos lao nafatin, la sente fulan sia ona ha'u hela iha KOS. Ha'u neim kontaktu sira. Dala ida mos lae !!! Lahatene anju Sao Arkanzu ka Maromak rasik mak tu'ur iha sira nia babota, nune'e wainhira iha Domingu lokraik ida ida, molok ha'u atu ba lao halimar iha Kristu Rei. Ha'u rona no hare telfone lian, iha neba ha'u nia aman koalia, nia konvida ha'u no hakarak halo festa agradesimentu ida. Lahaluha Tia Ria nia lian mos mosu iha telfone laran hodi hameno katak sira saudades los ha'u nebe ha'u tenke marka prezensa. Loron be desidi ona née mos to'o. Ha'u fila ba uma. Foin mak ha'u mosu iha veranda, Sira hotu halai hakbesik ho haksolok no mai hakuak ha'u. Maibe so Ama mak hakoak ha'u metin, kleur no hasai mota oan turuk husi nia matan sikun hodi dehan : "Nuuu...saa... mak O bele hanoin halo nune'e mai ami ? Ami hanoin los O. O nia aman laos siak maibe hatudu dalan ba O hodi sai ema iha futuru. Nusa O lafila mai ? O hirus no lahanoin ami be hahu ferik katuas ona nee ka ???" Ha'u nia ran hahu nakali hikas wainhira rona Ama koalia, no hanesan saida mak sira hakarak née perfeito los ba ha'u nia futuru. Maibe tan Ama koalia ho tanis, nune'e ha'u mos mataben nakonu hodi hatan : "Diii...aakk." Ha'u hamos tiha matan been no hatutan koalia : "ha'u bele fila maiss... Mak née : imi mos presija konsidera ha'u hanesan ema, rona ha'u nia lian, no laos hare ha'u hanesan labarik. Ha'u nafatin respeitu no la nega imi nia favor. No ha'u hatene momos to'o ha'u bele iha buat hotu mos ha'u sei laselu imi nia favor, no liafuan ikus ha'u husu deskulpa karik ha'u halo imi fuan kanek. Haaa..." Ha'u seidauk koalia hotu Ama mai hakoak tan ha'u hodi dada ha'u nia liman hodi hakat tama ba uma laran. Apa hakat besik ha'u hodi hamaus ha'u nia ulun no nia mos hase ha'u hodi dehan : "Diak se née mak O nia hakarak, hahu ba oin ha'u sei la obriga tan ona O. Tan ami mos hadomi no konsidera O ne'emak halo netik festa ho osan reforma nian hodi bolu O atu mai née." Hanesan mota bo'ot sulin lakotu, husi Apa nia sorin, Tia Ria mos mosu ho matan been no hateten : "Oan keta hirus ehhh.... Ha'u mos arepende tan ami obriga ona O atu tuir ami nia hakarak. Maibe ikus ami iha konsensia katak SA'IDA MAK AMI HARE HO MATAN LAHANESAN TEBES SAI'DA MAK O HATUDU IHA O NIA MORIS." Derepente de'it ha'u atu hamnasa sal-sala tamba Tia Maria mai hakoak hau tanis hanesan nia halo sala boot ida no tanis hanesan fetoran ne'ebe nia doben hakotu domin ba nia maske to'o ohin loron deit mos nia seidauk hola mane alias Perawan Tua. Hahu husi kalan neba kedas ha'u fila hikas ba KOS, hi'it hotu ha'u nia sasan mai uma. Ha'u halao ha'u nia aktividades hanesan baibain. To'o ha'u mos hola feto, kaben, iha oan be mesak komik no ha'u moris haksolok tamba moris iha ambiente ne'ebe komfortabel no hanesan los iha PARAIZO mai ha'u no familia. Dili, 28.08.2016. @Djoe Lari Mata